بررسی رفتار کشاورزان در مواجهه با شرایط خشکسالی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل رفتارهای کشاورزان برای مقابله با پدیده خشکسالی در شهرستان کاشمر انجام گرفته است. این تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری تحقیق را 8242 نفر از کشاورزان شهرستان کاشمر تشکیل دادند که با توجه به فرمول کوکران تعداد 150 نفر آنان از طریق نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و مصاحبه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر گروهی از اعضای هیات علمی و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که میانگین مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای قسمت های مختلف پرسشنامه 79/0 بود. داده های گرد آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که آسیب های ناشی از خشکسالی وارد بر منطقه برای 2/43 درصد از افراد در حد زیاد بوده است. همچنین اطلاع و آگاهی 5/43 درصد کشاورزان از روش ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی در حد متوسط ارزیابی شد. علاوه بر این 1/38 درصد کشاورزان از روش ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی در حد کمی استفاده می-کردند. دسترسی به امکانات و تجهیزات لازم برای مقابله با خشکسالی توسط 6/39 درصد کشاورزان در حد کم ارزیابی شد. در بررسی رفتارهای غیر زراعی کشاورزان، «کاهش سرمایه‏گذاری در تولید کشاورزی» بیشترین اقدامی بوده که آن ها انجام می دادند. همچنین بیشترین منبع تأمین اطلاعاتی کشاورزان در زمینه خشکسالی «رادیو و تلویزیون» بوده است. بر اساس نتایج آزمون نشانه در بیشتر موارد بین میزان دانش کشاورزان و میزان استفاده آن ها از روش ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی تفاوت معنی داری وجود دارد. بر اساس مقایسه میانگین فریدمن آسیب های زیست محیطی بیشترین صدمات و خسارت ها را در منطقه به مزارع و باغات کشاورزان وارد کرده است. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیر رفتار زراعی کشاورزان و متغیرهای سابقه کار، سن و میزان درآمد در سطح 1 درصد و تعداد اعضای خانوار در سطح 5 درصد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین بین رفتارهای غیر زراعی و متغیرهای سابقه کار، سن و میزان تحصیلات در سطح 1 درصد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بین میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش ها و راهکارهای مقابله با خشکسالی با بروز رفتارهای زراعی رابطه مثبت و معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. بین دسترسی به امکانات و تجهیزات و بروز رفتارهای غیر زراعی رابطه مثبت و معنی-داری در سطح 5 درصد وجود دارد.